غده تیروئید، غدهای پروانهای شکل در جلوی گردن، مسئول تولید هورمونهایی است که متابولیسم و عملکرد بسیاری از اندامهای بدن را کنترل میکنند. گاهی این غده دچار اختلالاتی میشود که درمانهای دارویی قادر به کنترل آنها نیستند و جراحی تیروئید بهعنوان گزینهای قطعی مطرح میشود. اگر میخواهید بدانید چه موقعتیروئید نیاز به جراحی دارد و معیارهای تصمیمگیری برای عمل چیست، در این مطلب تمام اطلاعات تخصصی و کاربردی را به صورت قابل فهم در اختیار شما قرار خواهیم داد.
دلایل جراحی تیروئید، چه موقع تیروئید نیاز به جراحی دارد؟
تشخیص اینکه چه موقع تیروئید نیاز به جراحی دارد، به نوع اختلال و شدت آن بستگی دارد. جراحی تیروئید معمولا زمانی توصیه میشود که مشکلات غده تیروئید با دارو یا درمانهای غیرجراحی قابل کنترل نباشد. از مهمترین دلایل نیاز به عمل تیروئید میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
سرطان تیروئید
سرطان تیروئید یکی از شایعترین دلایل جراحی این غده است. در صورت تشخیص سرطان، جراحی سرطان تیروئید برای برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید ضروری میباشد. بسته به نوع و مرحله سرطان، ممکن است نیاز به برداشتن غدد لنفاوی مجاور هم باشد.
گواتر
گواتر به بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید اطلاق میشود. این وضعیت میتواند ناشی از کمکاری یا پرکاری تیروئید باشد. در صورت بروز گواتر بزرگ که موجب فشار بر نای یا مری میشود و مشکلاتی در تنفس یا بلع ایجاد میکند، جراحی توصیه میشود.
پرکاری تیروئید زمانی رخ میدهد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید میکند. این وضعیت میتواند ناشی از بیماریهایی مانند گریوز باشد. در صورتی که درمانهای دارویی موثر واقع نشوند، جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا تمام آن مورد نیاز است.
ندولهای تیروئیدی مشکوک
وجود ندول یا توده در غده تیروئید میتواند نشان دهنده مشکلاتی باشد. در صورتی که پس از بررسی نتایج بیوپسی تایید شود ندول سرطانی است، جراحی تیروئید برای برداشتن آن ضروری میباشد. همچنین، در مواردی که ندول خوشخیم است، ولی رشد کند یا با علائم اذیت کنندهای همراه باشد، جراحی توصیه میشود.
انواع جراحی تیروئید
تیروئیدکتومی جزئی (لوبکتومی): در این نوع جراحی، تنها بخشی از غده تیروئید برداشته خواهد شد. این روش زمانی انتخاب میشود که تنها یک بخشی از غده دچار مشکل باشد.
تیروئیدکتومی کامل: در جراحی تیروئیدکتومی کامل، تمام غده تیروئید برداشته خواهد شد. این روش معمولا در موارد سرطان تیروئید یا گواتر بزرگ پیشنهاد میشود.
جراحی لاپاراسکوپی: این روش کمتهاجمی است و از طریق برشهای کوچک و با استفاده از دوربین انجام میشود. مزیت این روش کاهش زمان بهبودی و عوارض کمتر است.
معیارهای انجام جراحی تیروئید
تصمیمگیری برای عمل تیروئید نیازمند ارزیابی دقیق توسط متخصص غدد و جراح است. معیارهای اصلی شامل موارد زیر میباشند:
نتایج بیوپسی و سیتولوژی: وجود سلولهای سرطانی یا پیشسرطانی
اندازه و سرعت رشد ندول: ندولهای بزرگ یا سریعالرشد معمولاً نیاز به جراحی دارند.
علائم فشاری: مشکلات تنفسی، درد یا سختی در بلع
عدم پاسخ به درمان دارویی: پرکاری تیروئید مقاوم به دارو
مشکلات کیفی زندگی بیمار: اختلال در عملکرد روزانه یا ایجاد نگرانی شدید برای بیمار
نشانههای نیاز به عمل تیروئید
نشانهها
توضیحات
وجود توده یا ندول در جلوی گردن
توده قابل لمس در ناحیه تیروئید که نیاز به بررسی فوری دارد.
درد یا فشار در ناحیه گردن
احساس ناراحتی یا فشار که ممکن است نشان دهنده مشکل ساختاری یا رشد ندول باشد.
مشکلات تنفسی یا بلع
سختی در نفس کشیدن یا بلع که میتواند ناشی از بزرگ شدن تیروئید باشد.
تغییر یا خشونت صدا
اختلال در صدا به دلیل فشار روی اعصاب حنجره
خستگی یا علائم پرکاری/کمکاری تیروئید
تغییرات انرژی و متابولیسم که به دلیل اختلال هورمونی ایجاد میشود.
افزایش سریع حجم تیروئید یا رشد ندولها
رشد سریع یا ناگهانی که نیازمند بررسی و احتمالا جراحی است.
عوارض احتمالی جراحی تیروئید
خونریزی یا تجمع خون در محل عمل
آسیب به اعصاب حنجره و تغییر صدا
کاهش موقت یا دائمی کلسیم خون در اثر آسیب به غدد پاراتیروئید
عفونت محل زخم
درد و تورم گردن
ریسکها و عوارض عدم درمان به موقع تیروئید
عدم تشخیص یا درمان به موقع اختلالات تیروئید میتواند پیامدهای جدی و خطرناکی برای سلامت فرد به همراه داشته باشد. وقتی افراد نمیدانند چه موقع تیروئید نیاز به جراحی دارد یا علائم هشداردهنده را نادیده میگیرند، احتمال پیشرفت بیماری و ایجاد مشکلات پیچیدهتر افزایش مییابد. به عنوان مثال، وجود ندولهای سرطانی یا بزرگ شدن غده تیروئید بدون درمان میتواند فشار بر ساختارهای مجاور گردن ایجاد کرده و مشکلات تنفسی یا بلع ایجاد کند. همچنین، تاخیر در جراحی تیروئید در مواردی مانند سرطان تیروئید میتواند شانس موفقیت درمان را کاهش داده و نیاز به اقدامات تهاجمیتر یا درمانهای طولانیتر بعدی را افزایش دهد. بنابراین، شناخت علائم هشداردهنده و اطلاع از چه موقع تیروئید نیاز به جراحی دارد، نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض و تضمین سلامتی طولانی مدت دارد.
راهنمای انتخاب جراح و کلینیک برای جراحی تیروئید
جراحی تیروئید، به خصوص در موارد بدخیم، حساسیت زیادی دارد و نتیجه موفق آن به تجربه و دقت جراح به صورت مستقیم بستگی خواهد داشت. یک جراح حرفهای باید توانایی حفظ اعصاب حنجره و غدد پاراتیروئید را داشته باشد تا خطر عوارض احتمالی کاهش یابد. علاوه بر مهارت جراح، مرکز درمانی هم بسیار اهمیت دارد. کلینیک باید تجهیزات پیشرفته، تیم متخصص جهت مراقبت پس از عمل و برنامه پیگیری منظم برای کنترل هورمونها و سطح کلسیم داشته باشد تا روند درمان ایمن و موثر پیش برود.
در همین راستا، نووا کلینیک نمونهای برتر از یک مجموعه درمانی معتبر، پیشرفته و تخصصی است که تمام این استانداردها را رعایت مینماید. در این کلینیک، جراح حاذق همراه با تیم تخصصی، وضعیت هر بیمار را با دقت بررسی کرده تا روش درمانی مناسب تعیین شود و تمام مراحل جراحی و مراقبتهای پس از آن را با دقت کامل مدیریت میکند. علاوه بر این، بیماران تحت برنامه پیگیری منظم قرار میگیرند تا سطح هورمونها و کلسیم کنترل شود و روند بهبود با اطمینان کامل پیش رود.
کلام آخر
پس در اینجا فهمیدیم اینکه چه موقع تیروئید نیاز به جراحی دارد، نیازمند بررسی دقیق علائم، نتایج آزمایشها و معاینه متخصص است. جراحی تیروئید، به خصوص در موارد بدخیم، یک روش درمانی قطعی است که با رعایت معیارهای تخصصی و مراقبتهای بعد از عمل، میتواند زندگی بیمار را به طور کامل بهبود بخشد. ارزیابی صحیح، انتخاب جراح ماهر و پیگیری منظم بعد از عمل، سه رکن اساسی موفقیت در درمان تیروئید محسوب میشوند.
چه زمانی جراحی تیروئید ضرورت پیدا میکند؟
جراحی زمانی پیشنهاد میشود که گره یا بزرگشدگی تیروئید باعث مشکلات بلع یا تنفس شود، یا احتمال سرطان وجود داشته باشد.
برای کدام بیماریهای تیروئید ممکن است جراحی لازم باشد؟
برای سرطان تیروئید، گواتر بزرگ، تیروئید پرکار که به درمان دارویی پاسخ نمیدهد، و گرههای مشکوک به بدخیمی.
آیا بعد از جراحی تیروئید نیاز به مصرف داروهای هورمونی دارم؟
اگر کل غده برداشته شود، بله معمولاً نیاز به درمان با هورمون تیروئید مادامالعمر است. اگر بخش کمی باقی بماند، ممکن است نیازی نباشد.
آیا درمانهای غیرجراحی مانند دارو یا ید رادیواکتیو همیشه جایگزین جراحی هستند؟
نه همیشه؛ برای برخی بیماران جراحی امنترین گزینه است، به ویژه در موارد مشکوک به سرطان یا گواتر بزرگ.
چقدر زمان جراحی تیروئید طول میکشد؟
معمولاً بین ۱ تا ۳ ساعت بسته به میزان غده و پیچیدگی عمل.
دکتر کاوه همدانی
بنیانگذار جراحی تیروئید از راه دهان بدون جای زخم (TOETVA) در ایران
فلوشیپ جراحی غدد درونریز از دانشگاه علوم پزشکی تهران
دارای مجوز رسمی از سازمان سلامت دبی (DHA)
عضو فعال انجمن جراحان غدد درونریز اروپا و خاورمیانه
