جراحی پانکراس یکی از مهمترین و حیاتیترین روشهای درمانی برای بیماریهایی مانند سرطان یا پانکراتیت مزمن است. حال شاید بخواهید بدانید که جراحی پانکراس چگونه انجام میشود؟ عوارض آن چیست؟ چه مراقبتهایی قبل و بعد از عمل لازم است؟ در اینجا، با تمامی جنبههای جراحی پانکراس آشنا خواهید شد؛ از انواع روشهای جراحی، نحوه آمادهسازی برای عمل، مراقبتهای پس از جراحی، تا پیشرفتهای علمی و فناوریهای نوین که به بهبود نتایج درمانی کمک میکنند. بنابراین، اگر به دنبال اطلاعات دقیق، کاربردی و علمی درباره جراحی پانکراس هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
جراحی پانکراس چیست؟
جراحی پانکراس شامل مجموعهای از روشهای پیشرفته و دقیق است که برای درمان بیماریهای مختلف پانکراس، مانند سرطان، پانکراتیت مزمن، کیستها یا تومورهای خوشخیم و بدخیم، مورد استفاده قرار میگیرد. بسته به نوع و محل بیماری، جراح ممکن است تنها بخش کوچکی از پانکراس را بردارد یا در موارد پیشرفته، تمام پانکراس همراه با بافتهای اطراف آن حذف شود. هدف اصلی این جراحی، از بین بردن کامل بافت آسیب دیده و حفظ عملکرد طبیعی پانکراس و سیستم گوارشی تا حد امکان است. این روشها نیازمند دقت بسیار بالا و تجربه تخصصی هستند، زیرا پانکراس در نزدیکی عروق حیاتی و سایر ارگانهای مهم قرار دارد و کوچکترین اشتباه میتواند به عوارض جدی منجر شود. پس در انتخاب دکتر باید بسیار دقت کرد تا این عمل با کمترین عوارض انجام شود.
آشنایی با انواع جراحی پانکراس
1. جراحی ویپل (Whipple Procedure / پانکراتیکودئودنکتومی)
جراحی ویپل یکی از پیچیدهترین روشهای جراحی پانکراس است و عمدتا برای درمان تومورهای واقع در سر پانکراس به کار میرود. در این عمل، جراح سر پانکراس را همراه با بخشهایی از دوازدهه (اولین قسمت روده باریک)، کیسه صفرا، بخشی از مجرای صفراوی و گاهی بخش کوچکی از معده برداشته و سپس مسیر عبور صفرا و مواد غذایی بازسازی میشود تا عملکرد گوارشی بیمار حفظ گردد. این جراحی نیازمند دقت بسیار بالا است، زیرا نواحی عمل در کنار رگهای بزرگ و ارگانهای حیاتی قرار دارند و کوچکترین خطا میتواند باعث خونریزی شدید یا اختلال در عملکرد گوارشی شود. پیشرفتهای اخیر در تکنیکهای لاپاراسکوپی و جراحی رباتیک، دقت و ایمنی این عمل را افزایش داده و دوره نقاهت را کوتاهتر کرده است.
2. پانکراتکتومی دیستال (Distal Pancreatectomy)
پانکراتکتومی دیستال عمدتا برای تومورهای واقع در بدنه و دم پانکراس استفاده میشود. در این روش، جراح بخش میانی و انتهایی پانکراس را برمیدارد و در بسیاری از موارد طحال هم به دلیل نزدیکی آن به پانکراس برداشته میشود. هدف اصلی این جراحی، حذف کامل تومور و حفظ حداکثر عملکرد باقیمانده پانکراس است. با توجه به اینکه بخش سر پانکراس همچنان باقی میماند، تولید آنزیمهای گوارشی و انسولین ادامه مییابد و ریسک مشکلات متابولیک بعد از جراحی کاهش پیدا میکند.
3. پانکراتکتومی کامل (Total Pancreatectomy)
در پانکراتکتومی کامل، تمام پانکراس به همراه طحال، کیسه صفرا، بخشی از مجرای صفراوی و گاهی بخشهایی از معده و روده باریک برداشته میشود. این روش معمولا در مواردی انجام میشود که تومور یا بیماری پانکراس در تمام غده گسترش یافته باشد. این جراحی، پیچیدهترین نوع جراحی پانکراس است و نیازمند مدیریت دقیق بعد از عمل است، زیرا بیمار پس از آن نیاز به کنترل دقیق قند خون و جایگزینی آنزیمهای گوارشی خواهد داشت. در عین حال، این روش میتواند شانس درمان کامل بیماری و پیشگیری از عود سرطان را افزایش دهد. بخصوص اگر در مراکزی مانند نوا کلینیک که تجربه و تخصص کافی در انجام جراحیهای پیچیده پانکراس دارند، این عمل صورت گیرد.
علائم مشکلات پانکراس که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند
- درد شدید و مداوم شکم یا پشت
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- زردی پوست و چشمها (یرقان)
- تهوع، استفراغ یا مشکلات گوارشی مکرر
- توده یا کیست قابل لمس در شکم
تشخیص بیماری های پانکراس
1.آزمایشهای خونی و بیوشیمیایی: بررسی آنزیمهای پانکراس (آمیلاز و لیپاز)، سطح قند خون، عملکرد کبد و شاخصهای توموری مانند CA 19-9.
2. آزمایشهای ادراری: برای ارزیابی عملکرد کلیه و بررسی تغییرات احتمالی ناشی از بیماری.
3. تصویربرداری پزشکی:
- سونوگرافی شکم برای شناسایی تغییرات اولیه در پانکراس.
- سیتیاسکن (CT Scan) برای مشخص کردن محل و اندازه تومور یا التهاب.
- امآرآی (MRI) و MRCP برای بررسی دقیقتر مجاری صفراوی و پانکراس.
4. اندوسونوگرافی (EUS): روشی پیشرفته که با استفاده از یک پروب از طریق اندوسکوپ، جزئیات دقیقتری از بافت پانکراس ارائه میدهد.
5. بیوپسی (نمونهبرداری): در صورت شک به سرطان، نمونهبرداری از بافت پانکراس انجام میشود تا نوع سلولها و میزان بدخیمی مشخص شود.
جراحی پیشرفته پانکراس در نووا کلینیک، درمانی دقیق، کمتهاجمی و امن را تجربه کن
برای دریافت مشاوره تخصصی و انتخاب روش مناسب از ما مشاوره بگیرید
آمادگیهای لازم قبل از جراحی
- بررسی وضعیت عمومی بدن، شامل معاینات قلبی، ریوی و کلیوی برای اطمینان از ایمنی بیهوشی
- کنترل بیماریهای همراه مانند تنظیم داروهای دیابت، فشار خون یا مشکلات انعقادی با نظر پزشک
- قطع یا تنظیم داروها: داروهای رقیقکننده خون و برخی ضدالتهابیها باید چند روز قبل از عمل قطع شوند.
- رعایت توصیههای تغذیهای، برای مثال مصرف رژیم یا مکملهای پیشنهادی پزشک برای تقویت بدن
- آمادگی روز جراحی، استحمام با صابون آنتیباکتریال، ناشتا بودن از نیمهشب و حضور به موقع در بیمارستان همراه با مدارک
مراقبتهای بعد از جراحی پانکراس
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیتهای سنگین یا بلند کردن اجسام به مدت ۴ تا ۶ هفته
- رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف وعدههای کوچک، کمچرب، پرپروتئین و پرهیز از غذاهای سنگین و سرخ شده
- مصرف منظم داروها: شامل آنزیمهای پانکراس، داروهای ضد درد و کنترل قند خون طبق تجویز پزشک
- مراقبت از محل برش جراحی: تمیز و خشک نگه داشتن آن و اطلاع به پزشک در صورت ترشح یا التهاب
- پیگیری پزشکی منظم: حضور در جلسات ویزیت برای بررسی روند ترمیم و انجام آزمایشها یا تصویربرداریهای لازم
- مدیریت وزن و سبک زندگی: ترک سیگار، کاهش مصرف الکل و رعایت الگوی غذایی سالم برای کمک به ترمیم و پیشگیری از عوارض
عوارض بعد از جراحی پانکراس
| نوع عارضه | توضیحات |
| عفونت محل جراحی | قرمزی، ترشح یا تب بعد از عمل |
| خونریزی داخلی یا خارجی | ممکن است بلافاصله یا چند روز بعد از عمل بروز کند. |
| نشتی شیره پانکراس | عارضه بسیار شایع، خروج مایع از بخشی که بخیه زده شده است. |
| انسداد روده | تهوع، استفراغ، اتساع شکم و ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع |
| اختلال در گوارش | به دلیل کاهش ترشح آنزیمها، سوءهاضمه و اسهال ایجاد میشود. |
| دیابت پس از جراحی | برداشتن بخشی از پانکراس میتواند تولید انسولین را کاهش دهد. |
| کاهش وزن شدید | ناشی از اختلال در جذب مواد مغذی و کاهش اشتها |
| تاخیر در تخلیه معده | غذا مدت طولانیتری در معده باقی میماند و باعث حالت تهوع یا استفراغ میشود. |
چه افرادی نیاز به این جراحی دارند؟
- مبتلایان به سرطان پانکراس در مراحل قابل جراحی
- بیماران با پانکراتیت مزمن و دردهای شدید
- افراد دارای کیست یا تومور خوشخیم پانکراس
- کسانی که دچار انسداد مجرای صفراوی یا روده به علت توده پانکراس شدهاند.
چرا انتخاب دکتر باتجربه اهمیت دارد؟
جراحی پانکراس از حساسترین و پیچیدهترین جراحیهای دستگاه گوارش محسوب میشود و کوچکترین خطا در آن میتواند نتایج جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، انتخاب پزشکی باتجربه و تیمی حرفهای نقش کلیدی در موفقیت عمل دارد. نوا کلینیک با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و رویکردی علمی، یکی از مراکز معتبر در انجام این جراحیهاست. دکتر همدانی، با سالها تجربه در زمینه جراحی پانکراس و مدیریت موارد پیچیده، همراهی مطمئن برای بیماران در مسیر درمان به شمار میآید. برای آشنایی بیشتر با خدمات نوا کلینیک و رزرو نوبت، میتوانید به وبسایت رسمی مجموعه به آدرس nova-clinic.org مراجعه کنید.
کلام آخر
جراحی پانکراس یکی از بهترین روشهای درمانی برای کنترل و بهبود بیماریهای این عضو حیاتی بدن است. تشخیص زودهنگام و انتخاب شیوه جراحی مناسب، میتواند شانس موفقیت درمان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. در این مسیر، نوا کلینیک با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص پزشکی، خدمات جامع و دقیق ارائه میدهد تا بیماران با آرامش خاطر و اطمینان بیشتری روند درمان خود را طی کنند.
سوالات متداول
جراحی پانکراس یک فرایند تخصصی برای درمان بیماریهای پانکراس مانند تومور، پانکراتیت مزمن یا کیستهاست و شامل برداشتن بخشی یا تمام غده میشود.
سرطان پانکراس، پانکراتیت مزمن، کیستهای مشکوک و برخی اختلالات عملکردی پانکراس.
با داروهای مسکن تجویزی و مراقبتهای بعد از عمل، درد مدیریت میشود.
خیر؛ تصمیم جراحی بستگی به نوع بیماری، مرحله و وضعیت عمومی بیمار دارد.
