جراحی سرطان تیروئید (Thyroid cancer surgery) یکی از انواع جراحی های تیروئید برای درمان بیماری های تیروئید است که در جهت حذف تومورهای سرطانی از غده تیروئید انجام می‌شود. در این جراحی، معمولاْ بخشی از غده تیروئید یا تمام آن برداشته می‌شود. جراحی سرطان تیروئید با توجه به نظر پزشک و شرایط بیمار انجام می‌شود.
سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید، نوعی بیماری است که در سلول‌های غده تیروئید ایجاد می‌شود. اما بهتر است در ابتدا بدانید که غده تیروئید چیست؟
تیروئید، غده پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است که هورمون‌های لازم برای متابولیسم بدن را تولید می‌کند. در صورتی که درگیر سرطان شود، ممکن است در مراحل اولیه هیچ علائمی نداشته باشد. اما به مرور با نشانه‌هایی مثل مشکل در بلع، ایجاد توده در گردن یا تغییر صدا خود را آشکار می‌کند.
سرطان تیروئید انواع مختلفی دارد و به چند دسته اصلی تقسیم می‌شود:
| نوع سرطان | توضیحات |
| سرطان پاپیلاری تیروئید | رایج‌ترین نوع سرطان تیروئید، با قابلیت درمان بالا |
| سرطان فولیکولار تیروئید | کمتر رایج، معمولاً قابل درمان در مراحل اولیه |
| سرطان مدولاری تیروئید | نادر، در برخی موارد مرتبط با بیماری‌های ژنتیکی |
| سرطان آناپلاستیک تیروئید | بسیار نادر و تهاجمی، نتیجه‌دهی ضعیف در برابر درمان |
علائم ابتلا به سرطان تیروئید
همان‌طور که گفته شد، سرطان تیروئید در مراحل اولیه معمولاْ علائمی ندارد اما در صورت پیشرفت با علائم زیر بروز می‌کند:
- تورم در ناحیه گردن
- وجود توده یا غده در گردن
- مشکل در بلع
- گرفتگی صدای بدون دلیل
- مشکل در تنفس
- درد جلوی گردن تا نزدیک گوش‌ها
- سرفه مزمن بدون دلیل
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است؛ زیرا ممکن است به جراحی سرطان تیروئید نیاز باشد. تشخیص به‌موقع می‌تواند در روند درمان بسیار مؤثر باشد.
علل سرطان تیروئید
سرطان تیروئید علل دقیقی ندارد اما برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به این بیماری افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی
- قرار گرفتن در معرض پرتوها مانند پرتودرمانی
- عدم مصرف کافی ید
- بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم لندوس-تنر (Lynch syndrome)
- التهاب غده تیروئید یا تیروئیدیت
- گواتر یا ندول تیروئید
روش‌های تشخیص سرطان تیروئید
برای جراحی تیروئید در ابتدا نیاز است تا سرطان تیروئید تایید شود. موارد زیر، مهم‌ترین روش‌های تشخیصی برای این بیماری محسوب می‌شوند:
معاینه بالینی
پزشک در معاینه بالینی با لمس گلو، توده یا تغییر در تیروئید را بررسی می‌کند. همچنین درباره سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های تیروئید نیز از شما سوال خواهد پرسید.
تصویربرداری و سونوگرافی
در تصویربرداری اولتراسوند، از امواج صوتی برای تصویربرداری از تیروئید استفاده می‌شود. وجود رسوبات کلسیم (ریزکلسیفیکاسیون) در ندول‌ها و علائم غیر طبیعی در اطراف آن ممکن است نشانه سرطان و نیاز به بررسی‌های بیشتر باشد.
سونوگرافی نیز از دیگر راه‌های بررسی ندول‌های تیروئید است. در این روش، شکل، اندازه و ویژگی‌های ندول می‌تواند به پزشک متخصص کمک کند تا راحت‌تر سرطان تیروئید را تشخیص دهد.
نمونه‌برداری (FNA)
در این روش، پزشک با واردکردن سوزنی ظریف و باریک از طریق پوست، وارد ندول تیروئید می‌شود و بخشی از آن را نمونه‌برداری می‌کند. سپس نمونه را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستد.
آزمایش خون
آزمایش خون، روشی قطعی و مطمئن برای تشخیص سرطان نیست اما می‌تواند عملکرد تیروئید و سطح هورمون‌ها را بررسی کند.
راه‌های درمان سرطان تیروئید
سرطان تیروئید در اغلب موارد، قابل درمان است. اما این درمان با در نظر گرفتن یکسری موارد، ممکن است متفاوت باشد. گاهی اگر اندازه و نوع سرطان تیروئید، گسترش‌یافته باشد، معمولاْ جراحی توصیه می‌شود. به طور کلی، پزشک متخصص، یکی از راه‌های زیر را به شما پیشنهاد می‌دهد:
جراحی سرطان تیروئید
جراحی تیروئید، یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمان این بیماری است که با توجه به نوع و مرحله پیشرفت سرطان به روش‌های زیر انجام می‌شود:
- تیروئیدکتومی کامل (برداشتن تمام غده تیروئید)
- تیروئیدکتومی جزئی یا لوبکتومی (برداشتن بخشی از غده تیروئید)
- تیروئیدکتومی ساب‌توتال (برداشت بیشتر تیروئید با حفظ بافت اندک)
- برداشتن غدد لنفاوی گردن
هورمون‌درمانی (Hormone therapy)
اگر تمام یا بخشی از غده تیروئید را جراحی کرده‌اید، معمولاْ پزشک متخصص، قرص‌های هورمونی را برای جایگزینی هورمون‌های تیروئید طبیعی تجویز می‌کند. این درمان به جلوگیری از عود سرطان کمک می‌کند.
درمان ید رادیواکتیو (RAI)
درمان با ید رادیواکتیو، یکی از روش‌های مؤثر برای مقابله با سرطان تیروئید است. سلول‌های تیروئید (حتی سرطانی) تمایل به جذب ید دارند. بنابراین، ید رادیواکتیو پس از مصرف خوراکی یا تزریق، جذب بافت تیروئید می‌شود و سلول‌ها را با تابش پرتو تخریب می‌کند. این درمان معمولاً پس از جراحی تیروئید انجام می‌شود تا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده از بین بروند و احتمال عود بیماری کاهش یابد.
داروهای هدفمند (Targeted medicines)
پزشک متخصص، این داروها را با هدف متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی به شما تجویز می‌کند. استفاده از این داروها معمولاْ به دلایل زیر توصیه می‌شوند:
- سایر روش‌های درمانی دیگر موثر واقع نشوند یا به طور کلی از ابتدا قابل استفاده نباشند.
- سرطان در بخش‌های دیگر بدن گسترش یافته باشد.
پرتودرمانی (Radiotherapy)
در روش پرتودرمانی، پرتوهای پرانرژی، سلول‌های سرطانی را نابود می‌کنند. اغلب در دو حالت از این شیوه درمان استفاده می‌کنند:
- هنگامی که سرطان در سایر بخش‌های بدن گسترش یافته است.
- زمانی که امکان جراحی سرطان تیروئید و برداشت آن وجود نداشته باشد.
شیمی‌درمانی (Chemotherapy)
شیمی درمانی با استفاده از داروهای ضد سرطانی انجام می‌شود. در این روش، داروها یا به صورت خوراکی یا تزریق در ورید وارد خون می‌شوند و به سمت سلول‌های سرطانی می‌روند. شیمی درمانی، معمولاْ برای درمان سرطان تیروئید به کار نمی‌رود. در صورتی که سرطان عود کند یا به قسمت دیگری از بدن شما سرایت کرده باشد، ممکن است پزشک متخصص، این شیوه از درمان را شروع کند.
علت جراحی سرطان تیروئید چیست؟
رایج‌ترین علل جراحی سرطان تیروئید عوامل زیر هستند:
- سرطان تیروئید
- ندول‌های تیروئید مشکوک به سرطان
- پرکاری تیروئید
- گواتر
مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی سرطان تیروئید
آمادگی‌های قبل از جراحی سرطان تیروئید و مراقبت‌های بعد از آن، نقش مهمی در بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض دارد. آشنایی با روند کامل درمان و رعایت توصیه‌های بهداشتی به شما کمک می‌کند تا مسیر درمان را با آرامش خاطر و اطمینان بیشتر طی کنید.
آمادگی‌های قبل از جراحی سرطان تیروئید
- سوابق پزشکی و دارویی خود را حتما با پزشک متخصص درمیان بگذارید.
- قبل از جراحی از آسپرین و داروهای رقیق‌کننده استفاده نکنید.
- در صورت دستور پزشک برای انجام آزمایش‌های لازم قبل از عمل، ۶ تا ۸ ساعت ناشتایی را رعایت کنید.
مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان تیروئید
- پس از جراحی سرطان تیروئید، طبق دستور پزشک متخصص به اندازه کافی استراحت کنید.
- برای بهبودی سریع‌تر، ویزیت‌های پزشکی خود را به طور منظم انجام دهید.
- برای کاهش ابتلا به عفونت، محل بخیه یا برش جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.
- داروهای تجویزی پزشک متخصص خود را طبق دستورالعمل‌های توصیه‌شده مصرف کنید.
عوارض احتمالی جراحی تیروئید
جراحی سرطان تیروئید نیز مانند بسیاری از جراحی‌های دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد:
- عفونت
- لخته‌شدن خون یا خونریزی
- تغییرات صدا مانند خشن‌شدن صدا
- احساس درد و ناراحتی در گلو برای چند روز
نکات مهم در انتخاب جراح سرطان تیروئید
تجربه، تخصص، آگاهی از روش‌های جدید جراحی سرطان تیروئید و توانایی مدیریت عوارض عمل از مهم‌ترین عواملی هستند که در انتخاب جراح سرطان تیروئید باید در نظر گرفت.
برای آشنایی با خدمات کامل ما در زمینه تشخیص و درمان سرطان‌های تیروئید، می‌توانید به صفحه سرطان های تیروئید مراجعه کنید.
در نووا کلینیک، جراحی سرطان تیروئید با استفاده از شیوه‌های نوین و تکنولوژی روز دنیا انجام می‌شود. دکتر همدانی با بهره‌گیری از تخصص و تجربه خود، جراحی‌هایی دقیق و اثربخشی را به بیماران ارائه می‌دهد. توانمندی‌های ایشان در استفاده از آخرین متدهای جراحی، این اطمینان را به شما می‌دهد که درمانی ایمن و مطلوب را دریافت خواهید کرد.
سوالات متداول
جراحی سرطان تیروئید، یک عمل ایمن است اما مانند سایر جراحی‌ها ممکن است عوارضی مانند خونریزی یا تغییرات صدای موقت داشته باشد.
پس از برداشتن کامل غده تیروئید، مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید ضروری است. در برخی موارد نیز درمان با ید رادیواکتیو ۴ تا ۸ هفته پس از جراحی توصیه می‌شود.
دوران نقاهت معمولاً ۱ تا ۲ هفته است و پس از چند روز می‌توان به فعالیت‌های سبک روزمره بازگشت. اما برای فعالیت‌های سنگین، پزشک متخصص باید تاییدیه دهد.
