جراحی اندوسکوپیک تیروئید (Endoscopic thyroid surgery) یکی از روش‌های نوین و کم‌تهاجم جراحی تیروئید است که با استفاده از ابزارهای دقیق و تکنولوژی پیشرفته به درمان تیروئید کمک می‌کند. این تکنیک به دلیل کاهش چشمگیر درد جراحی، اسکار و مدت‌زمان جراحی به یکی از محبوب‌ترین شیوه‌های جراحی تیروئید تبدیل شده است.
جراحی تیروئید چیست؟
جراحی تیروئید به عمل برداشتن کل غده تیروئید یا بخشی از آن گفته می‌شود. این روش، درمانی کاربردی برای تومورهای خوش‌خیم و بدخیم، مشکلاتی مانند تیروئید پرکار و گواتر است. جراحی تیروئید به منظور بهبود وضعیت بیمار و پیشگیری از مشکلاتی جدی مانند سرطان تیروئید انجام می‌شود.
اطلاعات کامل درباره جراحی تیروئید را در مقاله “جراحی تیروئید چیست و چگونه انجام می‌شود؟” مطالعه کنید.
دلایل نیاز به جراحی تیروئید
تیروئید، یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد. این غده با ترشح هورمون به تنظیم متابولیسم بدن، عملکرد صحیح اندام‌ها و حفظ گرمای بدن کمک می‌کند. اما گاهی تیروئید، هورمون بیش از حد تولید می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ساختاری مانند تورم و رشد کیست یا گره می شود. در این زمان، جراحی تیروئید پیشنهاد می‌شود.
موارد زیر، شایع‌ترین دلایل جراحی تیروئید به شمار می‌روند:
سرطان تیروئید
جراحی سرطان تیروئید، یکی از شایع ترین موارد انجام این عمل است. در صورت ابتلا به این بیماری، جراحی تیروئیدکتومی برای برداشتن تمام تیروئید یا بخشی از آن، گزینه‌ای درمانی خواهد بود.
گواتر
گواتر یا بزرگ‌شدن غیر سرطانی تیروئید می‌تواند نفس‌کشیدن یا بلع را دچار مشکل کند و باعث پرکاری تیروئید شود. برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید می‌تواند درمان مناسبی برای بزرگی گواتر باشد. البته در صورتی که باعث پرکاری تیروئید شود، ممکن است گواتر نیز برداشته شود.
پرکاری تیروئید
در این بیماری، غده تیروئید، بیش از حد هورمون تیروکسین تولید می‌کند. دارودرمانی، ید رادیواکتیو و تیروئیدکتومی، درمان‌های مناسبی برای پرکاری تیروئید هستند.
ندول‌های تیره مشکوک
برخی از ندول‌ها سرطانی و برخی دیگر غیر سرطانی هستند که با نمونه‌برداری تشخیص داده می‌شوند. اگر این ندول‌ها در معرض خطر سرطانی‌شدن باشند، تیروئیدکتومی، گزینه مناسبی برای درمان است.
چه کسانی گزینه مناسبی برای جراحی تیروئید نیستند؟
اگرچه جراحی تیروئید، یک درمان مناسب برای مشکلات مربوط به غده تیروئید به شمار می‌رود، اما برای همه افراد مناسب نیست. معمولاْ افرادی با سرطان‌های پیشرفته، تومورهای بزرگ یا بیماری‌های خاص، ممکن است گزینه مناسبی برای این جراحی نباشند.
جراحی اندوسکوپیک تیروئید چیست؟
جراحی اندوسکوپیک تیروئید، یک روش کم‌تهاجم برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید است. این روش با برش‌های بسیار کوچک و گاهاْ نامرئی از طریق دهان (transoral) یا زیر بغل (Axillary) انجام می‌شود.
انواع روش‌های اندوسکوپیک
روش‌های مختلفی برای اندوسکوپیک تیروئیدکتومی وجود دارد که بر اساس محل ورود ابزارهای جراحی و شرایط خاص هر بیمار انتخاب می‌شوند.
جراحی اندوسکوپیک از راه دهان (Transoral Endoscopic Thyroidectomy – TOETVA)
جراحی اندوسکوپیک تیروئید از طریق دهان انجام می‌شود. جراح با یک برش در دهان به غده تیروئید می‌رسد و آن را درمان می‌کند. این روش جراحی هم مانند سایر روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
مزایا
- نقاهت کوتاه‌مدت
- بدون جای زخم
معایب
- بالارفتن ریسک ابتلا به عفونت دهانی
- نیاز به مهارت و تجربه بالای جراح
- نامناسب برای تومورهای بزرگ و تهاجمی
جراحی اندوسکوپیک از طریق زیر بغل (Transaxillary Approach)
این روش، معمولاْ برای لوبکتومی (lobectomy) یا براشتن یک لوب از تیروئید استفاده می‌شود. در جراحی از طریق زیر بغل، جراح با ایجاد یک برش در زیر بغل (آکسیلار) ابزارهای اندوسکوپی را وارد و با عبور از یک مسیر زیرپوستی، به غده تیروئید در گردن دسترسی پیدا می‌کند. برخی از مهم‌ترین مزایای و معایب آن عبارتند از:
مزایا
- دید مناسب به ساختار غده تیروئید
- عدم ایجاد اسکار در گردن
معایب
- محدودیت در دسترسی به هر دو طرف تیروئید
- ایجاد مسیر زیرپوستی برای رسیدن به غده
جراحی از جلوی گردن با کمک آندوسکوپ (Minimal Invasive Video-Assisted Thyroidectomy – MIVAT)
یکی از روش‌های کم‌تهاجم برای درمان تیروئید، جراحی از جلوی گردن با اندوسکوپ است. در این روش، جراح، یک برش ۲-۳ سانتی‌متری روی گردن ایجاد و ابزار جراحی را وارد می‌کند. جراحی از جلوی گردن با آندوسکوپ، مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد:
مزایا
- روشی ساده برای جراحان آشنا با جراحی باز
- مدت‌زمان کوتاه‌تر عمل نسبت به سایر روش‌ها
معایب
- قابل مشاهده بودن جای زخم کوچک
روش ترکیبی دهان و زیر چانه (Transoral Vestibular with Submental Port)
در این روش، یک برش در زیر چانه و یک برش در دهان ایجاد می‌شود تا جراح به راحتی بتواند به غده تیروئید دسترسی داشته باشد.
مزایا
- کنترل بهتر ابزارها نسبت به روش TOETVA
- اسکار بسیار کوچک و پنهان
معایب
- نیاز به مهارت بالای جراح
- احتمال عفونت دهان
- تورم و کبودی چانه
روش پشت گوش (Retroauricular / Facelift Approach)
در این روش، جراح با ایجاد یک برش در پشت گوش یا خط مو به غده تیروئید دسترسی پیدا می‌کند.
مزایا
- مخفی بودن اسکار
معایب
- مدت‌زمان طولانی‌تر جراحی
مقایسه جراحی اندوسکوپیک تیروئید با جراحی باز سنتی
جراحی تیروئید به دو روش اندوسکوپیک تیروئید و جراحی باز سنتی انجام می‌شود. انتخاب هر یک از این روش‌ها زیر نظر پزشک و با توجه به شرایط بیمار انجام می‌شود:
| تفاوت ها | جراحی اندوسکوپیک تیروئید | جراحی باز سنتی |
| محل برش | دهان، زیر بغل، پشت گوش یا زیر چانه | جلوی گردن |
| اندازه برش | کوچک | بزرگ |
| جای زخم | پنهان | قابل مشاهده در جلوی گردن |
| دوره نقاهت | کوتاه‌تر | طولانی‌تر |
| نیاز به تجهیزات خاص | بله | خیر |
| زمان جراحی | طولانی‌تر | کوتاه‌تر |
| هزینه | بیشتر | کمتر |
مزایای جراحی اندوسکوپیک تیروئید
برخی از مهم‌ترین مزایای جراحی اندوسکوپیک تیروئید عبارتند از:
- اسکار کم یا نامرئی
- کاهش دردهای پس از جراحی
- دوره نقاهت کوتاه‌تر
- احتمال کمتر عفونت و عوارض زخم
- دقت بیشتر با استفاده از اندوسکوپ
- کاهش عوارض جراحی باز
مراحل انجام جراحی اندوسکوپیک تیروئید
مراحل انجام جراحی اندوسکوپیک تیروئید به شرح زیر است:
آمادگی‌های پیش از عمل
پیش از جراحی، بیمار باید یکسری از مراحل را طی کند تا عملی ایمن و موفقیت‌آمیز داشته باشد. این مراحل به جراح کمک می‌کند تا روش مناسب را انتخاب کند:
- معاینات بالینی
- انجام آزمایش‌های عملکرد غدد، خون، هورمون، کلسیم و CBC
- سونوگرافی تیروئید و گردن جهت پیدا کردن دقیق محل غده و اندازه آن
- نمونه برداری یا FNA
- سی تی اسکن یا MRI
- اطلاع از داروهای مصرفی بیمار
- مشاوره با تخصص بیهوشی
- دستورالعمل ناشتایی
نحوه انجام جراحی اندوسکوپیک تیروئید
جراحی اندوسکوپیک تیروئید مطابق مراحل زیر انجام می‌شود:
۱- بیهوشی عمومی
۲- ایجاد برش در دهان، زیر بغل یا پشت گوش
۳– وارد کردن ابزارها و دوربین آندوسکوپیک برای دید دقیق بدن
۴– تونل‌سازی زیرپوستی برای دسترسی به غده تیروئید
۵– شناسایی و حفاظت از ساختارهای حساس مانند غدد تیروئید
۶- برداشتن همه یا قسمتی از غده
۷- خروج تیروئید از مسیر زیر پوستی
۸– بستن برش‌ها و پانسمان محل جراحی
مدت زمان جراحی اندوسکوپیک تیروئید
مدت زمان این جراحی با توجه به بزرگی یا کوچکی توده، متفاوت است. معمولاْ اگر اندازه توده بزرگ باشد، جراحی زمان بیشتری طول می‌کشد. به طور میانگین، این جراحی به 5/1 تا 5/3 ساعت زمان نیاز دارد.
مراقبت‌های بعد از جراحی اندوسکوپیک تیروئید
برای بهبودی سریع‌تر بعد از جراحی اندوسکوپیک تیروئید باید موارد زیر رعایت شوند:
- مراقبت از محل برش، جهت جلوگیری از عفونت
- کنترل درد با مصرف مسکن‌های تجویزشده توسط پزشک
- مصرف غذاهای نرم و مایعات
- استراحت کافی و پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین در هفته‌های اول بعد از جراحی
- مصرف منظم آنتی‌بیوتیک‌ها و مکمل‌های تجویزشده توسط پزشک متخصص
خطرات و عوارض احتمالی جراحی اندوسکوپیک تیروئید
جراحی اندوسکوپیک تیروئید نیز مانند سایر روش‌های جراحی در کنار مزایای خود، عوارضی نیز دارد که با جراحی باز مشترک است. موارد زیر شایع ترین عوارضی هستند که ممکن است بعد از این جراحی‌ها ایجاد شوند:
- آسیب به عصب صوتی در موارد نادر
- هیپوپاراتیروئیدیسم موقت یا دائمی
- هماتوم یا خونریزی زیرپوستی به ویژه در روزهای اولیه بعد از عمل
- عفونت محل ورود اندوسکوپ
- آمبولی گاز یا هوا در موارد بسیار نادر
- دسترسی دشوار به ندول‌های بزرگ یا پیچیده
چطور می‌توان این خطرات را به حداقل رساند؟
با انتخاب جراح حرفه‌ای و ماهر، انجام آزمایشات قبل و بعد از عمل، انجام تصویربرداری‌های مورد نیاز و پیگیری‌های منظم و دقیق، تمامی خطرات احتمالی این جراحی به حداقل می‌رسند.
در نووا کلینیک، جراحی اندوسکوپیک تیروئید با استفاده از پیشرفته‌ترین متد و تکنولوژی‌های روز دنیا و کمترین عوارض، توسط دکتر همدانی انجام می‌شود. این روش حرفه‌ای، راهی مطمئن به سوی بهبودی سریع و موفقیت در درمان است.
هزینه جراحی اندوسکوپیک تیروئید
هزینه‌های این جراحی با در نظر گرفتن یکسری از موارد، متغیر است. معمولاْ تخصص و مهارت جراح، نوع روش اندوسکوپی، هزینه‌های بیمارستان و نوع بیمه در برآورد هزینه‌های جراحی اندوسکوپیک تیروئید تاثیر می‌گذارند.
سوالات پرتکرار
جراحی اندوسکوپیک به دلیل ویژگی کم‌تهاجمی بودن، معمولاْ درد زیادی ندارد اما بیماران پس از جراحی درد خفیف تا متوسطی را در محل برش تجربه خواهند کرد.
معمولاْ ۷ تا ۱۰ روز بعد از جراحی اندوسکوپیک تیروئید می‌توان به زندگی عادی بازگشت مگر آنکه پزشک، منع خاصی برای آن در نظر بگیرد.
جراحی اندوسکوپیک تیروئید، اغلب برای سرطان تیروئید خفیف کاربرد دارد اما در موارد پیشرفته، ممکن است انتخاب مناسبی نباشد.
