لوبکتومی تیروئید چیست؟ 8 نکته مهم قبل و بعد از جراحی

وقتی صحبت از مشکلات غده تیروئید به میان می‌آید، بسیاری از بیماران نگران جراحی و از دست دادن کامل این غده حیاتی هستند. اما علم پزشکی مدرن همیشه به دنبال حفظ حداکثری ارگان‌های بدن است. لوبکتومی تیروئید یکی از رایج‌ترین جراحی‌هایی است که در آن تنها نیمی از غده تیروئید برداشته می‌شود. اما این جراحی دقیقاً چه زمانی لازم است؟ در ادامه، به بررسی صفر تا صد جراحی لوبکتومی تیروئید می‌پردازیم و به 8 نکته حیاتی و مهم که هر بیماری باید قبل و بعد از عمل بداند اشاره خواهیم داشت.

فهرست مطالب:

• لوبکتومی تیروئید چیست؟
• چرا سیستم غدد درون‌ریز اهمیت دارد؟
• چه زمانی پزشک جراحی لوبکتومی تیروئید را تجویز می‌کند؟
• تفاوت تیروئید با غدد آدرنال در مدیریت جراحی
• 4 نکته طلایی که قبل از جراحی لوبکتومی تیروئید باید بدانید
• 4 نکته حیاتی که بعد از جراحی لوبکتومی تیروئید باید رعایت کنید
• خطرات و عوارض احتمالی لوبکتومی تیروئید

لوبکتومی تیروئید چیست؟

غده تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد، از دو بخش یا “لوب” (Lobe) راست و چپ تشکیل شده است که توسط یک پل بافتی نازک به نام “ایسم” به هم متصل می‌شوند. لوبکتومی تیروئید به معنای برداشتن یکی از این دو لوب است. برخلاف “جراحی تیروئیدکتومی توتال” که تمام غده خارج می‌شود، در لوبکتومی تیروئید هدف این است که نیمی از غده حفظ شود تا بتواند به تولید هورمون‌های لازم برای بدن ادامه دهد. این کار باعث می‌شود بیمار در بسیاری از موارد نیاز به مصرف مادام‌العمر قرص‌های هورمونی نداشته باشد.

چرا سیستم غدد درون‌ریز اهمیت دارد؟

بدن ما مجموعه‌ای از غدد است که با هم در ارتباط هستند. همان‌طور که تیروئید متابولیسم را کنترل می‌کند، غدد آدرنال یا همان غدد فوق کلیوی وظیفه مدیریت استرس و فشار خون را بر عهده دارند. گاهی اختلال در یک بخش از سیستم غدد، می‌تواند روی بخش‌های دیگر تاثیر بگذارد؛ بنابراین بررسی دقیق وضعیت تیروئید و حتی غدد فوق کلیوی پیش از هر جراحی بزرگی توسط پزشک الزامی است.

چه زمانی پزشک جراحی لوبکتومی تیروئید را تجویز می‌کند؟

پزشکان معمولاً در موارد زیر این جراحی را توصیه می‌کنند:

• ندول‌های مشکوک (گره‌های تیروئید): اگر در سونوگرافی یا نمونه‌برداری (FNA)، گره‌ای در یک سمت تیروئید دیده شود که احتمال بدخیمی دارد.
• گواتر یک‌طرفه: زمانی که تیروئید فقط در یک سمت بزرگ شده و باعث ایجاد فشار روی گلو یا مشکل در بلع شده باشد.
• تومورهای خوش‌خیم اما بزرگ: گره‌هایی که با وجود خوش‌خیم بودن، به دلیل اندازه بزرگشان ظاهر گردن را تغییر داده‌اند.
• پرکاری تیروئید محدود به یک لوب: در موارد خاصی که یک گره سمی تنها در یک سمت فعالیت بیش از حد دارد.

تفاوت تیروئید با غدد آدرنال در مدیریت جراحی

بسیاری از بیماران سوال می‌پرسند که آیا جراحی تیروئید مانند جراحی غدد فوق کلیوی حساس است؟ پاسخ این است که هر دو جراحی نیاز به دقت بالایی دارند. در حالی که تیروئید متابولیسم پایه را کنترل می‌کند، غدد آدرنال مسئول ترشح کورتیزول و آدرنالین هستند. جالب است بدانید که استرس ناشی از جراحی لوبکتومی تیروئید می‌تواند به طور موقت روی عملکرد غدد فوق کلیوی تاثیر بگذارد، به همین دلیل مدیریت استرس قبل از عمل بسیار مهم است.

4 نکته طلایی که قبل از جراحی لوبکتومی تیروئید باید بدانید

آمادگی قبل از عمل، کلید یک جراحی موفق و دوران نقاهت کوتاه است. پس باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1. انجام آزمایش‌های کامل هورمونی

قبل از جراحی، پزشک نه تنها سطح هورمون‌های تیروئید (T3, T4, TSH) را چک می‌کند، بلکه ممکن است نگاهی به وضعیت کلی سیستم غدد شما بیندازد. در موارد نادر، بررسی عملکرد غدد فوق کلیوی نیز انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود بدن توانایی مقابله با استرس جراحی را دارد.

2. قطع مصرف داروهای رقیق‌کننده خون

حداقل یک هفته قبل از جراحی لوبکتومی تیروئید، با مشورت پزشک باید مصرف داروهایی مانند آسپرین، وارفارین یا مکمل‌هایی مانند ویتامین E و روغن ماهی را قطع کنید تا خطر خونریزی حین عمل کاهش یابد.

3. تصویربرداری دقیق و سونوگرافی

نقشه‌برداری دقیق از گردن برای جراح حیاتی است. جراح باید بداند ندول دقیقاً در کجا قرار دارد و آیا به تارهای صوتی یا غدد پاراتیروئید نزدیک است یا خیر.

4. ناشتا بودن و آمادگی روانی

مانند هر جراحی دیگری که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، شما باید حداقل 8 ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. همچنین درک این مطلب که در لوبکتومی تیروئید نیمی از غده شما باقی می‌ماند، می‌تواند آرامش روانی زیادی به شما بدهد.

4 نکته حیاتی که بعد از جراحی لوبکتومی تیروئید باید رعایت کنید

مراقبت‌های بعد از عمل تعیین‌کننده زیبایی جای بخیه و بازگشت سریع به زندگی عادی است.

1. مراقبت از ناحیه برش و بخیه

محل جراحی لوبکتومی تیروئید معمولاً یک برش کوچک در چین‌های طبیعی گردن است. باید محل زخم را خشک و تمیز نگه دارید. استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده را تنها پس از اجازه پزشک شروع کنید تا جای زخم (اسکار) به حداقل برسد.

2. توجه به تغییرات صدا و کلسیم

در نزدیکی تیروئید، اعصاب تارهای صوتی و غدد پاراتیروئید قرار دارند. اگر بعد از عمل احساس گرفتگی صدا یا مورمور شدن در انگشتان دست و پا کردید، سریعاً به پزشک اطلاع دهید. این موارد معمولاً گذرا هستند اما نیاز به بررسی دارند.

3. پایش هورمونی و چکاپ سیستم غدد

حدود 6 تا 8 هفته بعد از لوبکتومی تیروئید، باید آزمایش خون بدهید. در 80 درصد موارد، نیمه باقی‌مانده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید می‌کند. با این حال، تعادل سیستم غدد درون‌ریز از جمله هماهنگی با غدد آدرنال باید توسط متخصص غدد زیر نظر باشد.

4. تغذیه و فعالیت بدنی

در روزهای اول بعد از عمل، غذاهای نرم و خنک مصرف کنید تا بلع راحت‌تر باشد. از بلند کردن اجسام سنگین تا دو هفته خودداری کنید، اما پیاده‌روی سبک برای جلوگیری از لخته شدن خون در پاها بسیار توصیه می‌شود.

خطرات و عوارض احتمالی لوبکتومی تیروئید

اگرچه این عمل بسیار ایمن است، اما مانند هر اقدام پزشکی دیگری ریسک‌های کوچکی دارد. در صورتی که به توصیه‌های پزشک عمل کنید و مراقبت‌های لازم را انجام دهید، ریسک بروز این عوارض به حداقل می‌رسد.

• خونریزی در گردن که می‌تواند باعث فشار روی مجرای تنفسی شود (بسیار نادر).
• کم‌کاری تیروئید که اگر نیمه باقی‌مانده نتواند نیاز بدن را تامین کند، بیمار باید قرص لووتیروکسین مصرف کند.
• آسیب به عصب راجعه حنجره که باعث تغییر صدا می‌شود.

جالب است بدانید که استرس فیزیکی ناشی از این عوارض می‌تواند باعث فعالیت بیش از حد غدد فوق کلیوی برای جبران استرس بدن شود، لذا آرامش و استراحت کافی بعد از عمل ضروری است.

نتیجه‌گیری

جراحی لوبکتومی تیروئید یک روش موثر و کم‌عارضه برای درمان بسیاری از مشکلات تیروئیدی است که به بیمار اجازه می‌دهد نیمی از غده خود را حفظ کند. با رعایت 8 نکته‌ای که در این مقاله ذکر شد، می‌توانید با خیالی آسوده این مسیر درمانی را طی کنید. فراموش نکنید که سلامت تیروئید شما در گرو سلامت کل سیستم غدد از جمله غدد فوق کلیوی است؛ پس چکاپ‌های دوره‌ای را جدی بگیرید.

سوالات متداول