سرطانهای تیروئید یکی از انواع سرطانهای شایع در غده تیروئید هستند و به دستهبندی گروه بیماریهای تیروئید تعلق دارند. سرطانهای تیروئید معمولاً در افراد بالغ و به ویژه در زنان شایع هستند، اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهند. درمان این سرطانها عمدتاً با جراحی و در برخی موارد درمانهای مکمل مانند شیمیدرمانی یا رادیوتراپی انجام میشود.
انواع سرطانهای تیروئید
سرطانهای تیروئید به چندین نوع مختلف تقسیم میشوند که هرکدام ویژگیها و رفتارهای متفاوتی دارند. مهمترین انواع سرطان تیروئید عبارتند از:
- کارسینوم پاپیلاری تیروئید (Papillary Thyroid Cancer):
- شایعترین نوع سرطان تیروئید است و حدود 80 درصد از موارد را تشکیل میدهد.
- این نوع سرطان معمولاً رشد کندی دارد و معمولاً به سایر قسمتهای بدن متاستاز نمیدهد.
- بیشتر در زنان جوان مشاهده میشود.
- درمان اصلی شامل جراحی برای برداشتن غده تیروئید و غدد لنفاوی مجاور است. در برخی موارد، درمانهای تکمیلی مانند ید رادیواکتیو نیز استفاده میشود.
- کارسینوم فولیکولار تیروئید (Follicular Thyroid Cancer):
- دومین نوع شایع سرطان تیروئید است و حدود 10-15 درصد از موارد را تشکیل میدهد.
- این نوع سرطان اغلب در افراد مسنتر دیده میشود و ممکن است به سایر اندامها مانند ریهها و استخوانها متاستاز دهد.
- جراحی اصلیترین روش درمان است، و در برخی موارد ید رادیواکتیو برای درمان متاستازها استفاده میشود.
- کارسینوم مدولاری تیروئید (Medullary Thyroid Cancer):
- این نوع سرطان در حدود 5-10 درصد از موارد سرطان تیروئید رخ میدهد.
- برخلاف دو نوع قبلی، این نوع سرطان از سلولهای C تیروئید (سلولهایی که هورمون کلسیتونین تولید میکنند) منشأ میگیرد.
- کارسینوم مدولاری میتواند به طور وراثتی منتقل شود و در بسیاری از موارد با سندرمهای خانوادگی مانند سندرم نئوپلازی غدد درونریز نوع 2 (MEN2) همراه است.
- درمان این نوع سرطان اغلب شامل جراحی برای برداشتن غده تیروئید و غدد لنفاوی است.
- کارسینوم آناپلاستیک تیروئید (Anaplastic Thyroid Cancer):
- این نوع نادر و بسیار بدخیم است و کمتر از 5 درصد از موارد سرطان تیروئید را تشکیل میدهد.
- سرطان آناپلاستیک تیروئید معمولاً در افراد مسنتر مشاهده میشود و رشد بسیار سریع دارد.
- به دلیل سرعت رشد بالا و متاستاز زودهنگام، درمان آن بسیار دشوار است. جراحی میتواند برای کاهش تومور انجام شود، اما به دلیل متاستازهای گسترده، این نوع سرطان معمولاً پاسخ کمی به درمانهای شیمیدرمانی یا رادیوتراپی میدهد.
علائم سرطانهای تیروئید
سرطانهای تیروئید ممکن است در مراحل ابتدایی هیچ علامتی نداشته باشند، اما علائم معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- وجود یک توده یا ندول در ناحیه گردن که ممکن است قابل لمس باشد.
- تغییر در صدای فرد (دورههای طولانی صدا گرفتگی یا خسخس صدا).
- درد در ناحیه گردن یا گلو که ممکن است به گوشها نیز انتشار یابد.
- مشکلات در بلع یا تنفس که به علت فشار توده به نای یا مری ایجاد میشود.
- ورم غدد لنفاوی گردن.
تشخیص سرطان تیروئید
برای تشخیص سرطان تیروئید، پزشک ممکن است از روشهای زیر استفاده کند:
- سونوگرافی تیروئید: برای بررسی اندازه و ویژگیهای ندولها.
- بیوپسی با سوزن نازک (FNA): برای بررسی بافت ندول و تشخیص سلولهای سرطانی.
- اسکن ید رادیواکتیو: برای بررسی میزان گسترش سرطان و متاستاز آن.
- آزمایشهای خون: برای بررسی سطح هورمونهای تیروئید و کلسیتونین (در سرطان مدولاری).
درمان سرطانهای تیروئید
درمان سرطان تیروئید معمولاً شامل یک یا ترکیبی از درمانهای زیر است:
- جراحی:
- تیروئیدکتومی (برداشتن غده تیروئید): این عمل برای برداشتن تمام یا قسمتی از غده تیروئید انجام میشود.
- برداشتن غدد لنفاوی گردن: در صورت نیاز، غدد لنفاوی مجاور برای اطمینان از عدم گسترش سرطان برداشته میشوند.
- ید رادیواکتیو:
- در سرطانهای پاپیلاری و فولیکولار، ید رادیواکتیو میتواند برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده پس از جراحی استفاده شود.
- در سرطان مدولاری نیز از ید رادیواکتیو در بعضی موارد استفاده میشود.
- شیمیدرمانی و رادیوتراپی:
- این درمانها معمولاً برای سرطانهای آناپلاستیک تیروئید استفاده میشوند که به جراحی پاسخ نمیدهند.
- در برخی موارد، شیمیدرمانی برای درمان متاستازهای دوردست استفاده میشود.
پیشآگهی سرطان تیروئید
پیشآگهی سرطان تیروئید به نوع سرطان، مرحله بیماری، سن بیمار و میزان پاسخ به درمان بستگی دارد. سرطانهای پاپیلاری و فولیکولار بهطور کلی پیشآگهی بسیار خوبی دارند، بهویژه در بیمارانی که در مراحل اولیه شناسایی میشوند. از سوی دیگر، سرطانهای آناپلاستیک دارای پیشآگهی ضعیفی هستند و درمان آنها دشوارتر است.
نتیجهگیری
سرطانهای تیروئید اگرچه نسبتا شایع هستند، اما در بیشتر موارد، درمانهای موفقی دارند و پیشآگهی خوبی بهویژه در انواع پاپیلاری و فولیکولار دارند. تشخیص زودهنگام و جراحی به موقع میتواند در بسیاری از موارد نتیجههای درمانی بسیار خوبی به همراه داشته باشد.