✅ بیماری گریوز (Graves’ Disease) چیست؟
بیماری گریوز شایعترین علت پرکاری تیروئید در جهان است، بهویژه در زنان. این بیماری یک اختلال خودایمنی است که در آن بدن به اشتباه آنتیبادیهایی تولید میکند که گیرندهی TSH را تحریک میکنند و باعث افزایش ترشح هورمونهای تیروئیدی (T3 و T4) از غده تیروئید میشوند.
💡 ویژگیهای کلیدی بیماری گریوز:
- پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism): افزایش سطح هورمونها و متابولیسم
- گواتر منتشر (Diffuse Goiter): بزرگ شدن یکنواخت غده تیروئید
- چشمبرجستگی (Exophthalmos): بیرونزدگی غیرعادی چشمها
- درموپاتی گریوز (Graves’ Dermopathy): نادر؛ تورم و قرمزی پوست ساق پا
⚠️ علائم بالینی گریوز:
- تپش قلب، اضطراب، بیقراری
- لرزش دست، تعریق زیاد
- کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد
- گرمای شدید، خستگی، اسهال
- بزرگ شدن تیروئید (گواتر)
- مشکلات چشمی (خشکی، دوبینی، بیرونزدگی چشم)
🔵 گواتر چیست؟
گواتر به بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید گفته میشود که ممکن است همراه با اختلال عملکرد تیروئید (پرکاری یا کمکاری) باشد یا بدون تغییر در سطح هورمونها (یعنی عملکرد نرمال).
🚩 انواع گواتر:
| نوع گواتر | ویژگی |
|---|---|
| گواتر منتشر | بزرگشدگی یکنواخت تیروئید (در گریوز دیده میشود) |
| گواتر ندولار | همراه با گرههای متعدد یا منفرد (ممکن است سمی یا غیرسمی باشد) |
| گواتر سمی | باعث پرکاری تیروئید میشود (مانند گواتر چندندولی سمی) |
| گواتر غیرسمی (یوتیروئید) | با عملکرد طبیعی تیروئید |
🔬 تشخیص:
برای تشخیص بیماری گریوز یا نوع گواتر، از موارد زیر استفاده میشود:
- آزمایش خون: TSH پایین، Free T4 و T3 بالا، آنتیبادی TRAb مثبت
- سونوگرافی تیروئید: بررسی شکل و جریان خون
- اسکن رادیواکتیو تیروئید (RAIU): جذب بالا و منتشر در گریوز
- MRI یا CT چشمها: در موارد شدید بیرونزدگی چشم
🩺 درمان بیماری گریوز و گواتر:
- داروهای ضد تیروئید: مثل متیمازول یا پروپیلتیواوراسیل (PTU)
- ید رادیواکتیو (RAI): تخریب سلولهای تیروئیدی (در صورت عدم پاسخ به دارو)
- جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی): در موارد گواتر بزرگ، فشار روی تراشه، یا مقاومت به درمان
- درمان چشمی: قطره اشک مصنوعی، استروئید، یا جراحی چشم در موارد شدید
✳️ نتیجهگیری:
بیماری گریوز یکی از شایعترین علل پرکاری تیروئید است که همراه با گواتر منتشر و علائم چشمی مشخصی دیده میشود. تشخیص و درمان بهموقع میتواند از بروز عوارض قلبی، چشمی و متابولیک جلوگیری کند. گواتر نیز یک علامت مهم بیماریهای تیروئیدی است که باید به دقت بررسی و طبقهبندی شود.
