غده تیروئید یکی از اندام های بدن است که در جلوی گردن، درست زیر حنجره قرار دارد. این غده با ترشح هورمون هایT3 و T4، نقش مهمی در تنظیم سوخت و ساز، ضربان قلب، دمای بدن و حتی خلق و خوی انسان دارد. هر گونه اختلال ساختاری در این غده، از جمله ندول ها (گره ها)، کیست ها یا بزرگ شدگی تیروئید (گواتر) می تواند بیمار را در مسیر جراحی قرار دهد. به طور معمول، پزشکان روند کلی درمان، عوارض شایع و مراقبت های بعد از عمل را برای بیمار شرح می دهند، اما جنبه هایی وجود دارد که کمتر درباره شان صحبت می شود. در این مطلب، به شش نکته مهم درباره جراحی تیروئید خوش خیم می پردازیم. نکاتی که اغلب در جلسات مشاوره، کمتر به آن ها پرداخته می شود؛ اما دانستن آن ها پیش از عمل، به تصمیم گیری آگاهانه و بهبودی سریع تر بیمار کمک می کند.
فهرست مطالب:
- «خوش خیم» بودن، همیشه به معنای «بی خطر» بودن نیست
- ممکن است بعد از جراحی تا پایان عمر به دارو نیاز داشته باشید
- احتمال تغییر صدا بعد از جراحی تیروئید خوش خیم وجود دارد
- احساس فشار، سفتی یا بی حسی گردن پس از عمل طبیعی است
- جای زخم جراحی تیروئید خوش خیم را می توان تا حد زیادی محو کرد
- پیگیری های بعد از جراحی تیروئید خوش خیم بسیار مهم هستند
1. «خوش خیم» بودن، همیشه به معنای «بی خطر» بودن نیست
وقتی پزشک به شما می گوید توده تیروئیدتان خوش خیم است، ممکن است خیال تان راحت شود. خوش خیم بودن به این معناست که توده سرطانی نیست، اما باید پیگیری های لازم انجام شود. توده های بزرگ می توانند باعث فشار بر نای و مری شوند و مشکلاتی مانند احساس خفگی، دشواری در بلع یا تغییر در صدا ایجاد کنند. در نگاه اول، وقتی پاسخ نمونه برداری خوش خیم اعلام می شود، بیمار نفس راحتی می کشد. اما واقعیت این است که نتیجه خوش خیم، تنها به معنای نبودِ شواهد قطعی سرطان در نمونه برداشت شده است و نه لزوماً نبودِ خطر در کل غده. همچنین، نمونه برداری اولیه همیشه صد در صد دقیق نیست. در موارد نادر، پس از جراحی مشخص می شود که سلول ها تغییراتی پیش سرطانی داشته اند. بنابراین، تصمیم برای جراحی تیروئید خوش خیم باید بر اساس مجموعه ای از عوامل زیر باشد:
- نتیجه سونوگرافی دقیق
- وضعیت هورمون ها
- نظر پاتولوژیست و جراح باتجربه
اما وقتی تشخیص «خوش خیم» برای ضایعه مطرح می شود، بسیاری از بیماران با این پرسش مواجه می شوند که اگر توده خوشخیم است، آیا میتوانم جراحی نکنم؟ در بسیاری از موارد بله. اگر توده کوچک باشد و مشکلی برای بلع یا تنفس ایجاد نکند، میتوان فقط با سونوگرافی دوره ای آن را پیگیری کرد. اما اگر توده رشد کند یا روی عملکرد غده تاثیرگذار باشد، جراحی توصیه می شود.
2. ممکن است بعد از جراحی تا پایان عمر به دارو نیاز داشته باشید
اگر در جراحی تیروئید خوش خیم، بخش زیادی از تیروئید برداشته شود، بدن دیگر نمی تواند به طور طبیعی هورمون کافی تولید کند. در این حالت، بیمار باید روزانه قرص لووتیروکسین مصرف کند تا سطح هورمون ها طبیعی بماند. تنظیم دوز این دارو برای هر فرد با توجه به نوع جراحی متفاوت است. به طور معمول، در چند ماه نخست پس از عمل، چند نوبت آزمایش خون انجام می شود تا مقدار دقیق دارو مشخص گردد. اگر دوز دارو زیاد یا کم باشد، علائمی مانند خستگی، بی قراری، تپش قلب، افزایش یا کاهش وزن، اضطراب یا ریزش مو بروز می کند. بنابراین، جراحی تیروئید پایان درمان نیست، بلکه آغاز مرحله ای جدید از مراقبت و تنظیم دارو برای بهبودی بیمار است.
3. احتمال تغییر صدا بعد از جراحی تیروئید خوش خیم وجود دارد
تغییر صدا یکی از نگرانی های طبیعی بیماران پس از جراحی تیروئید خوش خیم است. در نزدیکی این غده، دو عصب ظریف به نام های عصب راجعه حنجره و عصب حنجره ای فوقانی وجود دارند که حرکات تارهای صوتی را کنترل می کنند. هنگام جراحی، هر گونه کشش یا آسیب به این اعصاب، می تواند باعث گرفتگی یا نازک شدن صدا شود. برای بیشتر بیماران، این تغییر موقتی است و ظرف چند هفته تا چند ماه برطرف می شود؛ اما در جراحی های پیچیده تر ممکن است دائمی باشد. به همین دلیل، پزشکان مجرب برای به حداقل رساندن این خطر، از فناوری پایش عصب در حین جراحی (IONM) استفاده می کنند. اگر تغییر صدا طولانی شد، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی و انجام گفتار درمانی بسیار موثر خواهد بود.
4. احساس فشار، سفتی یا بی حسی گردن پس از عمل طبیعی است
پس از جراحی تیروئید خوش خیم، بیشتر بیماران حالاتی از سفتی، بی حسی یا احساس کشیدگی در گردن را تجربه می کنند. این علائم اغلب موقتی هستند و به دلیل التهاب و ترمیم طبیعی عضلات ایجاد می شوند. بسیاری از بیماران حتی پس از بهبودی کامل زخم، از احساس تنگی یا گره در گلو شکایت دارند. این احساس معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- چسبندگی بافت های زیرجلدی و عضلات گردن
- تورم لنفاوی یا التهاب پس از عمل
- تغییرات جزئی در الگوی بلع و تنفس
در بیشتر بیمارانی که جراحی تیروئید خوش خیم انجام داده اند، این مشکل در طی چند هفته برطرف می شود؛ اما در برخی افراد با پوست حساس، ممکن است بیشتر طول بکشد. ورزش های کششی گردن، ماساژ بافت نرم و تمرین های بلع درمانی (تحت نظر گفتار درمانگر) به کاهش این احساس کمک می کنند.
5. جای زخم جراحی تیروئید خوش خیم را می توان تا حد زیادی محو کرد
بسیاری از بیماران، به ویژه خانم ها، نگران ظاهر زخم در ناحیه گردن هستند. خوشبختانه، برش جراحی تیروئید بسیار کوچک است و معمولاً در چین طبیعی پوست گردن ایجاد می شود. به همین دلیل، بعد از مدتی تا حد زیادی محو می گردد. در مراکز مجهزتر، از روش های آندوسکوپیک یا برش از زیر بغل و یا جراحی از طریق دهان استفاده می شود تا هیچ ردی در گردن باقی نماند. در روش های کلاسیک نیز، برش ها در پایین ترین بخش گردن و در خطوط طبیعی پوست ایجاد می شوند تا کمتر به چشم بیایند. برای بهبود بهتر اسکار:
- از ورقه های سیلیکونی (سیلیکون شیت) یا کرم های ترمیمی (از هفته دوم) استفاده کنید.
- تا چند ماه از قرار گرفتن مستقیم در معرض آفتاب بپرهیزید.
- از خاراندن یا ماساژ شدید محل بخیه خودداری کنید.
به طور کلی، جای زخم تیروئید، یکی از کم نمایان ترین اسکارهای بدن است و با مراقبت صحیح، به مرور محو می شود. یکی از پرتکرارترین سوالات بیماران در این زمینه این است که آیا می توانم از کرم های معمولی برای جای بخیه استفاده کنم؟ در پاسخ باید گفت بهتر است فقط از محصولاتی استفاده کنید که پزشک توصیه کرده است، چون برخی کرم ها ممکن است باعث التهاب یا تغییر رنگ پوست شوند.
6. پیگیری های بعد از جراحی تیروئید خوش خیم بسیار مهم هستند
برخی از بیماران، پس از گذشت چند هفته از جراحی تیروئید خوش خیم، وقتی احساس سلامتی کامل داشته باشند، دیگر به پزشک مراجعه نمی کنند. اما پیگیری پس از جراحی بخش مهم درمان است. در معاینات دوره ای، پزشک موارد زیر را بررسی میکند:
- سطح هورمون هایTSH و T4 برای تنظیم دوز دارو
- میزان کلسیم خون، زیرا غدد پاراتیروئید ممکن است موقتاً دچار اختلال شوند.
- بررسی روند بهبود زخم و ظاهر گردن
- در صورت نیاز، سونوگرافی کنترلی برای اطمینان از عدم رشد مجدد توده
برای حذف ایمن و دقیق توده خوشخیم تیروئید، با تیم تخصصی ما در تماس باشید.
برای دریافت مشاوره تخصصی و انتخاب روش مناسب از ما مشاوره بگیرید
سخن پایانی
جراحی تیروئید خوش خیم معمولاً ایمن و موفقیت آمیز است. اما آگاهی از جزئیاتِ قبل و بعد از عمل، به شما کمک می کند با اطمینان بیشتری مسیر درمان را طی کنید. به یاد داشته باشید:
- هیچ سوالی بی اهمیت نیست.
- درباره هر نوع نگرانی خود با پزشک صحبت کنید.
- مراقبت های پس از عمل را جدی بگیرید.
سوالات متداول
جراحی تیروئید خوشخیم به برداشتن بخش یا تمام غدهی تیروئید (یا حذف ندول/گواتر) گفته میشود، زمانی که تشخیص سرطان مطرح نیست و ضایعه «خوشخیم» ارزیابی شده است.
بله. احساس فشار، سفتی یا بیحسی گردن پس از عمل شایع است و معمولاً به دلیل التهاب، ترمیم بافت و عضلات است و اغلب با گذشت زمان بهبود مییابد.
