سرطان پاراتیروئید یکی از انواع سرطان است که در طی آن سلول‌های سرطانی غدد پاراتیروئید موجود در پشت غده تیروئید را درگیر می‌کنند. این غدد به چهار غده کوچک در گردن اطلاق می‌شود که مسئول تولید هورمون پاراتیروئید (PTH) هستند. این هورمون نقش حیاتی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر خون ایفا می‌کند. خبر خوب این که این بیماری به کندی پیشرفت می‌کند و خبر بهتر این که آمار ابتلا به آن بسیار ناچیز است؛ کمتر از ۱٪ از موارد بیماریهای پاراتیروئید را شامل می‌شود. مایلید به اتفاق با سرطان پاراتیروئید، علل، علائم و راه‌های تشخیص و درمان آن بیشتر آشنا شویم؟!
آشنایی با غده پاراتیروئید و سرطان پاراتیروئید
غده پاراتیروئید که جزء غدد درون‌ریز بدن محسوب می‌شود، متشکل از ۴ غده کوچک به اندازه نخود است که به قسمت پشتی غده تیروئید در گردن چسبیده‌اند. وظیفه این غدد ترشح هورمون پاراتیروئید و در نتیجه افزایش سطح کلسیم موجود در خون است. با رشد غیر معمول سلول‌های غدد و خارج شدن آن‌ها از کنترل سرطان پاراتیروئید رخ می‌دهد. شاید این سؤال ذهنتان را به خود درگیر کرده باشد که اصلی‌ترین علت خروج سلول‌های غدد از کنترل و در نتیجه ابتلا فرد به سرطان پاراتیروئید چیست؟ شاید باورتان نشود، اما حقیقت این است که پزشکان هنوز موفق به شناسایی علت وقوع این رویداد نشده‌اند. آنچه عیان است، این است که اکثر قریب به اتفاق توده‌های ایجاد شده پاراتیروئید بدخیم نیستند.
مطالعه بیشتر: همه چیز درباره جراحی پاراتیروئید: راهنمای کامل برای بیماران
علل سرطان پاراتیروئید
علت دقیق سرطان پاراتیروئید هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما چند عامل ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند:
- اختلالات ژنتیکی: برخی از بیماریهای ژنتیکی مانند سندرم نئوپلازی اندوکرین چندگانه نوع ۱ (MEN1) می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پاراتیروئید را افزایش دهند. این سندرم یک اختلال ارثی است که باعث تومورهای سرطانی در غدد پاراتیروئید، پانکراس و غده هیپوفیز می‌شود.
- سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده‌هایشان سابقه سرطان پاراتیروئید یا سایر اختلالات غدد درون‌ریز دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
- مبتلا شدن به سایر سرطان‌ها: در برخی موارد، افرادی که دچار سرطان‌های دیگر می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پاراتیروئید را نیز تجربه کنند.
- در صورتی که مقدار هورمون پاراتیروئید ترشح شده از غدد پاراتیروئید بسیار زیاد باشد، احتمال ابتلا به این سرطان افزایش پیدا می‌کند. البته همواره چنین نبوده و گاهی سطح بالای این هورمون‌ها نشان‌دهنده پایین بودن سطح ویتامین D، سطح پایین کلسیم یا وجود یک بیماری مزمن کلیوی است.
- بزرگ بودن سایز غده پاراتیروئید و شکل‌های خاص این غده نیز می‌توانند بیانگر وجود این نوع سرطان باشند.
- وجود برخی بیماریهای ارثی نیز باعث افزایش ریسک ابتلا به این بیماری گردند.
علائم سرطان پاراتیروئید
سرطان پاراتیروئید ممکن است در مراحل اولیه هیچ علائمی نداشته باشد یا علائم خفیفی داشته باشد. با پیشرفت بیماری، علائم جدی‌تر می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
- افزایش سطح کلسیم خون (هیپرکلسمی): به دلیل افزایش تولید هورمون پاراتیروئید، سطح کلسیم خون به طور غیرطبیعی بالا می‌رود. این می‌تواند به علائمی مانند خستگی، ضعف عضلانی، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و مشکلات گوارشی منجر شود.
- سنگ‌های کلیه: هیپرکلسمی مزمن می‌تواند منجر به تشکیل سنگ‌های کلیه شود.
- درد استخوان‌ها: افزایش سطح کلسیم می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان‌ها شده و در نتیجه منجر به درد و شکستگی‌های استخوانی شود.
- مشکلات قلبی: هیپرکلسمی می‌تواند باعث آریتمی یا اختلال در ضربان قلب شود.
- ضعف عضلانی و درد مفاصل: این علائم می‌توانند به دلیل اختلال در تعادل کلسیم و فسفر بدن ایجاد شوند.
- احساس ضعف و خستگی شدید
- درد معده و استفراغ
- احساس درد در ناحیه پشت
- کم شدن اشتها
- کاهش وزن شدید
- عطش
- تکرر ادرار
- اختلال در مجاری ادراری
- عدم تمرکز کافی
- وجود توده در گلو
- خشن شدن صدا
- وجود مشکل در بلع
- مشکلات کلیوی
تشخیص سرطان پاراتیروئید
تشخیص سرطان غده پاراتیروئید از طریق انجام برخی تست‌ها امکان‌پذیر است. رایج‌ترین تست‌های موجود در این زمینه عبارتند از:
- معاینات بالینی
- بررسی سوابق خانوادگی
- آزمایش خون و ادرار
- سطح بالای کلسیم خون (هیپرکلسمی) و هورمون پاراتیروئید (PTH) معمولاً نشان‌دهنده فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید است.
- اندازه‌گیری فسفر خون: سطح فسفر معمولاً در اثر هیپرکلسمی پایین می‌آید.
- تصویربرداری: تصویربرداری برای شناسایی تومورها و تعیین موقعیت دقیق آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تست‌هایی مانند اولتراسوند گردن، سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی می‌توانند به شناسایی و ارزیابی تومورها کمک کنند.
- آنژیوگرافی
- نمونه‌برداری از رگ‌ها
- بیوپسی سوزنی: در برخی موارد، پزشک ممکن است از بیوپسی استفاده کند تا مطمئن شود که تومور سرطانی است یا خیر. در این روش، بافت مشکوک از بدن برداشته و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود.
درمان سرطان پاراتیروئید
پزشک پس از تشخیص سرطان پاراتیروئید، به درمان آن روی می‌آورد. روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارند که به عوامل مختلفی از جمله اندازه و مرحله سرطان، سلامت عمومی بیمار و وجود یا عدم وجود بیماریهای همراه بستگی دارند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- جراحی: درمان اصلی سرطان پاراتیروئید جراحی است. در این روش، تومور سرطانی و ممکن است کل غده پاراتیروئید مبتلا برداشته شود. در برخی موارد، غدد پاراتیروئید باقی‌مانده ممکن است برای حفظ سطح کلسیم طبیعی نیاز به درمان داشته باشد.
- شیمی‌درمانی: در صورتی که سرطان پاراتیروئید به دیگر قسمت‌های بدن گسترش یابد، شیمی‌درمانی می‌تواند به عنوان درمان مکمل برای کاهش اندازه تومورها و کنترل گسترش سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
- رادیوتراپی: در موارد نادر که جراحی و شیمی‌درمانی مؤثر نباشند، رادیوتراپی (پرتو درمانی) برای درمان یا کاهش علائم می‌تواند در نظر گرفته شود.
- دارو درمانی
- آر اف
- داروهای هدفمند و درمان‌های تجربی: در برخی موارد، داروهایی برای کنترل هیپرکلسمی و کاهش علائم به بیماران تجویز می‌شود. همچنین در شرایط خاص، درمان‌های جدیدتر و داروهای هدفمند می‌توانند به کار گرفته شوند.
پیش‌آگهی سرطان پاراتیروئید
پیش‌آگهی سرطان پاراتیروئید بستگی به مرحله بیماری، میزان گسترش تومور، پاسخ به درمان و سلامت عمومی بیمار دارد. در صورتی که سرطان به موقع شناسایی و درمان شود، پیش‌آگهی آن می‌تواند خوب باشد. با این حال، در برخی موارد، سرطان ممکن است دوباره عود کند یا به سایر اندام‌ها گسترش یابد.
جراحی سرطان پاراتیروئید در کلینیک نوا
کلینیک نوا یکی از شناخته‌شده‌ترین کلینیک‌های فعال در زمینه جراحی غدد است. ما در این کلینیک با بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا، پیشرفته‌ترین و تخصصی‌ترین خدمات را به بیماران ارائه داده و این بیماری را از روش‌های مختلف جراحی، دارویی و هورمونی درمان می‌کنیم.
تیم مجرب و متخصص کلینیک نوا با تکیه بر دانش روز پزشکی و با استفاده از نوین‌ترین روش‌های جراحی، عوارض این بیماری را به حداقل رسانده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشند. ما از ابتدای مرحله تشخیص تا انتهای مراحل درمان یار و پشتیبانتان هستیم. با بهره‌گیری از مشاوره‌های تخصصی کلینیک نوا گامی بلند در راستای پیشگیری از بیماری‌ها و مراقبت‌های پس از درمان بردارید. هدف ما ارتقاء سلامت شماست. دست در دست هم برای تحقق این هدف والا تلاش خواهیم کرد!
