درباره کم کاری پاراتیروئید بیشتر بدانید...

کم‌کاری پاراتیروئید (Hypoparathyroidism) یک اختلال نادر است که در آن غدد پاراتیروئید به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید نمی‌کنند. هورمون پاراتیروئید نقش حیاتی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر در بدن ایفا می‌کند. کم‌کاری پاراتیروئید می‌تواند منجر به کاهش سطح کلسیم خون (هیپوکلسمی) و افزایش سطح فسفر خون (هیپرفسفاتمی) شود.

علل کم‌کاری پاراتیروئید

کم‌کاری پاراتیروئید ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

1. آسیب به غدد پاراتیروئید:
   یکی از علل شایع کم‌کاری پاراتیروئید، آسیب به غدد پاراتیروئید در حین جراحی‌ها، به خصوص جراحی‌های تیروئید یا گردن است. این آسیب ممکن است باعث برداشتن یا تخریب غدد پاراتیروئید شود.
2. اختلالات ژنتیکی:
   برخی از اختلالات ژنتیکی می‌توانند منجر به کم‌کاری پاراتیروئید شوند، مانند سندرم دی‌جورج (DiGeorge Syndrome) که یک نقص مادرزادی است که بر توسعه غدد پاراتیروئید تأثیر می‌گذارد.
3. نارسایی خودایمنی:
   سیستم ایمنی بدن ممکن است به اشتباه غدد پاراتیروئید را شبیه به عوامل بیگانه تشخیص دهد و به آن‌ها حمله کند، که به این حالت «کم‌کاری پاراتیروئید خودایمنی» گفته می‌شود.
4. کمبود منیزیم:
   کمبود شدید منیزیم در بدن می‌تواند باعث اختلال در ترشح هورمون پاراتیروئید و کاهش فعالیت آن شود.
5. درمان‌های پزشکی:
   درمان‌هایی مانند پرتو درمانی یا استفاده طولانی‌مدت از داروهایی که بر عملکرد غدد پاراتیروئید تأثیر می‌گذارند، می‌توانند به کم‌کاری پاراتیروئید منجر شوند.

علائم کم‌کاری پاراتیروئید

کم‌کاری پاراتیروئید معمولاً باعث بروز علائم مرتبط با کاهش سطح کلسیم خون می‌شود که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گرفتگی عضلات: به ویژه در نواحی صورت، انگشتان، دست‌ها و پاها.
• خستگی و ضعف عضلانی: کاهش انرژی و ضعف عمومی بدن.
• بی‌حسی و سوزش: به ویژه در اطراف دهان، انگشتان دست و پاها.
• مشکلات قلبی: از جمله ضربان قلب آهسته یا غیرعادی (آریتمی).
• آسیب‌های عصبی: مانند مشکلات در تمرکز و حافظه.
• پوست خشک و موهای شکننده: به دلیل کمبود کلسیم و تغییرات متابولیک.

تشخیص کم‌کاری پاراتیروئید

تشخیص کم‌کاری پاراتیروئید معمولاً شامل ارزیابی‌های زیر است:

1. آزمایش‌های خون:
   • کلسیم سرم پایین: به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی کم‌کاری پاراتیروئید.
   • هورمون پاراتیروئید پایین: سطح پایین هورمون پاراتیروئید در خون که از عملکرد ضعیف غدد پاراتیروئید حکایت دارد.
   • فسفر خون بالا: به دلیل کاهش سطح کلسیم.
2. آزمایش‌های تکمیلی:
   ممکن است برای تشخیص علت اصلی کم‌کاری پاراتیروئید از آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش‌های ژنتیکی، تصویربرداری و تست‌های عملکردی غدد پاراتیروئید استفاده شود.

درمان کم‌کاری پاراتیروئید

درمان کم‌کاری پاراتیروئید به طور عمده بر اصلاح سطح کلسیم خون و مدیریت علائم آن متمرکز است. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

1. مکمل‌های کلسیم و ویتامین D:
   مصرف مکمل‌های کلسیم برای افزایش سطح کلسیم در خون ضروری است. همچنین، ویتامین D برای جذب بهتر کلسیم از دستگاه گوارش ضروری است.
2. هورمون پاراتیروئید مصنوعی:
   در برخی موارد، پزشکان ممکن است از هورمون پاراتیروئید مصنوعی (مثل Natpara) برای درمان کم‌کاری پاراتیروئید استفاده کنند. این دارو به جبران کمبود هورمون کمک می‌کند.
3. مدیریت علائم:
   داروهای دیگر ممکن است برای مدیریت علائم عصبی و عضلانی مانند اسپاسم عضلانی و بی‌حسی تجویز شوند.

پیگیری و مدیریت بلندمدت

بیماران مبتلا به کم‌کاری پاراتیروئید نیاز به پیگیری مداوم دارند تا از کنترل صحیح سطح کلسیم و جلوگیری از عوارض جانبی مطمئن شوند. این پیگیری ممکن است شامل آزمایش‌های دوره‌ای سطح کلسیم، فسفر و هورمون پاراتیروئید باشد. همچنین، بیمارانی که دچار علائم شدید هستند ممکن است نیاز به تنظیم دقیق دوز داروهای خود داشته باشند.

نتیجه‌گیری

کم‌کاری پاراتیروئید یک اختلال هورمونی نادر است که می‌تواند به مشکلات جدی در سطح کلسیم خون و عملکرد متابولیک منجر شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای کنترل سطح کلسیم و جلوگیری از عوارض آن ضروری است. با مدیریت مناسب، بیماران می‌توانند به زندگی معمولی خود ادامه دهند.